امکان سنجی، فرایند کنترل و شناخت مسائل کسب و کار، شناسایی اهداف، فرصت ها و تهدیدها، شرح موقعیت ها، شناسایی در آمدها، هزینه ها و شناسایی سود و زیان و تجزیه و تحلیل یک پروژه است.
مطالعات امکانسنجی، به سرمايهگذاران و صاحبان کسب و کار، کمک خواهد کرد تا مروری کلی بر بخشهای طرح سرمايهگذاری خود داشته و ريسکها و چالشهای آن را شناسايي کنند. میتوان گفت اين مطالعات، یک نقشهی کلی از مسير سرمايهگذاری، برای مخاطبان فراهم خواهد کرد. بسياری از کسب و کارهای توليدي و خدماتی، به دليل عدم توجه و اجرا نکردن اين مطالعات در مسير کسب و کار، دچار مشکل شده و مسير کسب و کارشان به شکست منتهی شده است
در واقع امکانسنجی، درباره شدنیبودن پروژه ها بحث میکند. مطالعات امکانسنجی، پس از مرحله پیدایش طرح و تعریف چارچوب کلی آن از لحاظ مشخصات کلیات اولیه محصول، ظرفیت تولید و میزان سرمایهگذاری انجام میشود. این مطالعات بنا به نیاز و درخواست کارفرما، در سطوح مختلفی از جزئیات پروژه میتواند وارد شود. مطالعات امکانسنجی شامل فصلهای زیر میباشد: گزارش سابقه متقاضی، مطالعات بازار، مطالعات فنی، نتایج نرمافزار کامفار، بررسیهای مالی.
مطالعات به کارفرما دید کافی را برای به انجام رساندن یا کنسل کردن پروژه را می دهد. مطالعه امکانسنجی تأثیر زیادی در سرنوشت پروژه دارد. بسیاری از مشکلاتی که در اجرای پروژه بروز میکند، ناشی از ناکافی بودن مطالعات اولیه است. دقت در مطالعات امکانسنجی پروژه، از ریسک تأخیر در اجرای پروژه و فراتر رفتن هزینهها نسبت به مبالغ پیشبینی شده، میکاهد. گزارش امکانسنجی باید کلیه اطلاعات لازم برای تصمیمگیری را در اختیار سرمایهگذاران قرار دهد.
یک طرح امکان سنجی از بخش های زیر تشکیل شده است :
بخش اول : آشنایی با طرح و شرکت، نوع محصول و خدمت، اهداف و معرفی محصول، بازار هدف، بررسی ظرفیت اسمی تولید محصول و مطالعات اولیه طرح و …
بخش دوم : بررسی اقتصادی (و مطالعات بازار )، تعیین شاخص های اقتصادی و بازار نظیر میزان عرضه و تقاضا، میزان صادرات و واردات و ….
بخش سوم : مطالعات فنی و برآورد امکانات زیر بنایی طرح، امکان تامین مواد اولیه، روش تولید و نوع تکنولوژی و فنآوری، ظرفیت ، محل اجراء، ماشینآلات و تجهیزات موردنیاز، ساختار اجرایی طرح و ….
بخش چهارم : مطالعات مالی و نحوه تامین مالی طرح و تعیین شاخص های مالی نظیر برآورد سرمایه گذاری طرح، برآورد هزینه های تولید و ارزش فروش سالانه طرح و نرخ بازده داخلی، دوره بازگشت سرمایه، سودآوری طرح و …
.