چشمه گیلاس
یکی از چشمه های تاریخی در استان خراسان رضوی و در نزدیکی شهر مشهد، چشمه گیلاس است. این چشمه ی منحصر به فرد که در تمامی طول سال دارای آب است در فاصله ی تقریبی 25 کیلومتری شهرستان چناران و حدود 50 کیلومتری شمال غربی مشهد در مجاورت روستایی به همین نام قرار گرفته است. عمق این چشمه ی آهکی حدود 4 الی 5 متر و آب این چشمه درجه ی سختی بیشتری نسبت به دیگر چشمه های این منطقه دارد. این چشمه ی دیدنی که یکی از جاذبه های گردشگری طبیعی محسوب می شود مکانی مناسب و محبوب برای دوستداران طبیعت و گردشگران به ویژه در روزهای گرم سال است.
وجود طبیعت زیبا با آب و هوایی خنک و همچنین حوضچه ها و دریاچه های کوچک در اطراف چشمه، باعث جلب توجه مشهدی ها و همچنین گردشگران به این مکان زیبا شده است.
در دوره های تاریخی مختلف، این چشمه را با دیوار و حصار، محصور کردند. تا اینکه در دوره تیموریان، امیر علیشیر نوایی، آب این چشمه تا شهر مشهد جاری نمود، به صورتی که آب این چشمه از میان خیابان های شهر مشهد جاری و از میان صحن عتیق بارگاه مطهر امام رضا (ع) عبور می‌کرد. این اقدام ارزشمند در سال‌های 1016 تا 1023 هجری قمری توسط شاه عباس صفوی تکمیل شد. در حال حاضر آب چشمه گیلاس دیگر در سطح مشهد جاری نیست اما در خاطره‌های مردم مشهد، شهرت تاریخی و خوش سابقه ی این چشمه حفظ شده است. این چشمه در گذشته با نام «گلسب» خوانده می‌شد. وجه تسیمه اسم این چشمه به گلسب، طبق متون تاریخی به این دلیل بوده است که گویا، یزدگرد ساسانی، پدر بهرام گور که به بزه کار شهرت داشته، در کنار این چشمه با برخورد لگد اسب جان سپرده است و احتمالا به این دلیل این چشمه به گلسب مشهور شده است.
اشاره به این موضوع جالب است که در نزدیکی چشمه گیلاس، چمن زیبایی موجود است که چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند . این چمن زیبا و چشم نواز در نزدیکی شهر توس در سبزه زار دلنشین و گسترده‌ای واقع شده است که در آن روستایی به نام قهقهه وجود دارد و دارای قلعه ای مستحکم است. این قلعه از چهار دروازه تشکیل شده است. خشت‌هایی که در ساختمان قلعه به کار رفته نشان می دهد که این ناحیه، شهر یا لشکرگاهی بزرگ بوده است و طبق تحقیقات باستان‌شناسی به عمل آمده استقرار در این قلعه به دوران قبل از اسلام می‌رسد. در زمان بابک و صفویه از اهمیت بسزایی برخوردار بوده است، و علاقه‌مندان علاوه بر دیدن چشمه گیلاس و استراحت بر روی چمن قهقهه، می‌توانند از این قلعه بزرگ نیز دیدن کنند .
