در این بخش از وب خونه، به معرفی شغل مهندس بهداشت حرفه ای میپردازیم
بهداشت حرفه‌ای یا سلامت شغلی یا سلامت کار شاخه‌ای است ازعلم بهداشت وعبارتست از شناسائی، ارزیابی و کنترل عوامل زیان آور موجود در محیط کار به همراه یکسری مراقبت های بهداشتی درمانی به منظور سالم سازی محیط کار و حفظ سلامت نیروی کار. بهداشت حرفه‌ای ترکیبی از علوم پزشکی ومهندسی می‌باشد.
بهداشت حرفه ای را می توان به طور خلاصه علم و هنر تامین سلامت در محیط های شغلی تعریف کرد و یک مهندس بهداشت حرفه ای یا متخصص سلامت شغلی کسی است که وظیفه شناسایی،ارزشیابی و حذف یا کنترل عوامل مخاطره آمیز شغلی را به عهده دارد.
نگهداری و بهبود حداکثر سلامت جسمی، روانی و اجتماعی کارکنان مشاغل مختلف، از طریق پیشگیری از خطرات تهدید کننده سلامت کارگران، مطالعه شرایط نامناسب محیط کار و اثرات سوء آن بر تندرستی آنان می‌باشد. کارشناس بهداشت حرفه‌ای که دراین زمینه فعالیت دارد، با شناختی که ازمحیط کار، فرایندهای کاری، خطرات وعوامل زیان‌آور محیط کار و نیز تاثیراتی که این عوامل بر سلامت شاغلین می‌گذارند دارد، از طریق بررسی، ارزیابی، اندازه گیری وکنترل عوامل زیان آورمحیط کار، درصدد سالم سازی وبهسازی محیط کاربرمی آید. مهندس بهداشت حرفه ای در صورت شناسایی بیماری های حرفه ای در شاغلین، آنها را برای تشخیص قطعی و درمان نزد پزشک می فرستد.
عوامل زیان آورمحیط کار که شناسایی و کنترل آنها یکی از وظایف اصلی مهندسی بهداشت حرفه ای است، عبارتند از :
- عوامل زیان آور فیزیکی محیط کارشامل سروصدا، گرما و رطوبت، سرما، ارتعاش، فشار (کمبودوافزایش فشار)، روشنایی (کمبود وافزایش نور)، اشعهٔ مادون قرمز، اشعهٔ ماورائ بنفش، اشعه‌های یونیزان و الکتریسیته
- عوامل زیان آورشیمیایی محیط کارمانندگازها، بخارات، دود ومه،گرد وغبار،اسیدهاوبازها، فلزات و…
- عوامل زیان آور بیولوژیکی محیط کارشامل ویروس‌ها، قارچ‌ها، انگل‌ها، باکتری‌ها و …
- عوامل زیان آورمکانیکی وارگونومیک محیط کار، شامل: پوزیشن‌های نامناسب بدن حین کار، بلندکردن وحمل باربیش ازخدمجاز، سطوح کارشامل میز، صندلی، ابزارآلات مورد استفاده، تجهیزاتی که مناسب طراحی نشده باشندو……
- عوامل زیان آور روحی وروانی محیط کارمانند روابط کارگر با کارفرما، همکاران، زیردستان، تشویق‌ها وتنبیه ها،ارتقاء شغلی، رضایت شغلی و…
در ادامه با وظایف، دانش و مهارت مورد نیاز، تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل، بازارکار و آینده شغلی، درآمد مهندس بهداشت حرفه ای و برخی از افراد معروف در این حوزه آشنا می شوید.
وظایف مهندس بهداشت حرفه ای
وظایف اصلی مهندس بهداشت حرفه ای در مراکز صنعتی، شرکت و واحدهای کاری عبارتند از :
- نظارت فنی بر کارکنان جهت رعایت ضوابط بهداشت حرفه ای
- بازدید منظم از بخش های مختلف، شناسایی مشکلات بهداشت حرفه ای و تصمیم گیری برای رفع آنها
- بررسی محیط کار از نظر وجود انواع عوامل زیان بار (نمونه برداری، سنجش و ارزیابی مستمر) و برنامه ریزی برای رفع آنها
- نظارت بر اجرای درست ضوابط آیین نامه بهداشتی محل کار
- تهیه و تدوین محتوا و وسایل آموزشی شامل بروشور، پوستر، نشریه، فیلم و … برای شاغلین و مدیران جهت آموزش بهداشت حرفه ای
- بررسی و تجزیه و تحلیل حوادث و مشکلات محیط کار و تلاش جهت رفع یا پیشگیری از آنها
- نظارت بر کلیه موارد بهداشتی مانند آشپزخانه ها، غذاخوری ها، سرویس های بهداشتی و …
- تهیه گزارش وضعیت بهداشت حرفه ای، بیماری ها و مشکلات موجود در این حوزه برای مدیران و سازمان های مربوطه
وظایف اصلی مهندس بهداشت حرفه ای در مراکز بهداشت عبارتند از :
- کسب شناخت و اطلاعات کافی از وضعیت بهداشت حرفه ای کارگاه ها و کارخانجات
- تنظیم و پیگیری اجرای برنامه های پیشگیری از انواع بیماری های کاری و عوارض آنها
- نمونه برداری، سنجش و ارزیابی عوامل زیان بار محیط کار
- نظارت بر اجرای طرح های بهداشت حرفه ای
- برنامه ریزی و اجرای برنامه های آموزشی برای مسئولان بهداشت حرفه ای، اعضای کمیته های حفاظت فنی و بهداشت کار و…
- بررسی گزارشات رسیده از واحدها، کارگاه و کارخانه ها، تشخیص نواقص و عیوب و صدور اخطاریه در صورت نیاز
- صدور مجوز برای شرکت های خصوصی ارائه دهنده خدمات بهداشت حرفه ای
دانش و مهارت مورد نیاز
- آشنایی کامل با دانش، قوانین و مباحث بهداشت حرفه ای
- مسئولیت پذیری
- دقت و توجه به جزئیات
- مهارت های ارتباطی مناسب
- توان تصمیم گیری درست و به موقع
- توانایی خوب در حل مساله و مشکلات
- آشنایی کافی با مسایل فنی صنعت و سازمان محل کار
- توان و استقامت بدنی مناسب
- توان آموزش موارد بهداشتی و ایمنی به شاغلین
تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل
فارغ التحصیلان کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای رشته مهندسی بهداشت حرفه ای می توانند وارد این شغل شوند.
بازار کار مهندس بهداشت حرفه ای و آینده شغلی
مهندس بهداشت حرفه ای می تواند در وزارتخانه های کار، تعاون و رفاه اجتماعی ، صنعت، معدن و تجارت ، جهاد کشاورزی ، نیرو ، بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و صنایع دفاعی مشغول به کار شود.
مطابق با قوانین موجود، شرکت ها و صنایعی که بالای 25 نفر شاغل داشته باشند، باید کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار در محل کار خود تشکیل دهند که یکی از اعضای اصلی آن مسئول بهداشت حرفه ای است. برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نحوه ارائه خدمات بهداشت حرفه ای روی لینک زیر کلیک کنید :
سازمان ها ، شرکت ها و کارخانه های بزرگی مثل شرکت نفت ، ذوب آهن ، هواپیمایی کشوری ، ایران خودرو ، پلی اکریل دارای واحد بهداشت حرفه ای بسیار قوی هستند که در هر یک از این واحد ها چند مهندس بهداشت حرفه ای فعالیت می کنند . در حال حاضر بیش از 50درصد ازدانش آموختگان مهندسی بهداشت حرفه ای نیز به طور تمام وقت یا پاره وقت در کارخانجات و سازمان های مختلف به عنوان مسئول بهداشت حرفه ای کار می کنند.
علاقه مندان به حوزه آموزش و تدریس هم می توانند با داشتن مدارک تحصیلی عالی در مهندسی بهداشت حرفه ای جذب دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی شوند.
علاوه بر موارد بالا شرکت های خصوصی در زمینه ارائه خدمات بهداشت حرفه ای و طب کار در کشور مشغول فعالیت هستند که مهندسان بهداشت حرفه ای می توانند در آنها استخدام شوند و یا خود برای تاسیس این نوع شرکت ها اقدام کنند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این مورد روی لینک های زیر کلیک کنید :
از آنجایی که اهمیت این شغل ، به تازگی در سال های اخیر برای کارخانجات و صنایع مختلف و …. ، مشخص شده است و آنها برای کاهش هزینه های خود به دنبال پیاده سازی شعار پیشگیری به جای درمان هستند، بازارکار مناسبی برای این شغل در کشور وجود داشته و آینده شغلی خوبی نیز پیش روی آن می باشد.
میزان استخدام این شغل در برخی از کشورهای جهان عبارتند از :
آمریکا – پیش بینی ها نشان می دهد که میزان استخدام این شغل در بین سال های 2010 تا 2020، رشد 9 درصدی خواهد داشت. در حالی که این عدد برای متوسط مشاغل 14 درصد خواهد بود.
استرالیا – در بازه زمانی 5 سال گذشته میزان رشد استخدام این شغل 89.7 درصد بوده است. در حالی که این عدد برای متوسط مشاغل 7.8 درصد بوده است. پیش بینی ها رشد متوسطی را در آینده برای میزان رشد استخدام این شغل تخمین زده اند.
حقوق و درآمد مهندس بهداشت حرفه ای
مهندسان بهداشت حرفه ای که در بخش دولتی استخدام می شوند، مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت می کنند. آنهایی هم که در بخش خصوصی فعالیت می کنند، بنا بر میزان تخصص، تجربه و نوع توافق صورت گرفته با کارفرمای خود، درآمدهای متفاوتی دارند.
در جدیدترین پژوهش صورت گرفته توسط تعدادی از متخصصان شغلی کشور، گروه های مختلف شغلی از نظر درآمدی مورد بررسی قرار گرفته اند. بر این اساس متوسط حقوق و درآمد مهندس بهداشت حرفه ای در گروههای شغلی مختلف استخراج شده است.
مطابق با این تحقیق حقوق مهندس بهداشت حرفه ای که به عنوان کارشناس در حوزه های مختلف مشغول بکار است، در شرکتهای کوچک به طور متوسط بین 900000 تومان تا 3500000 تومان و در شرکتهای بزرگ بین 1000000 تومان تا 4000000 تومان می باشد.
البته توجه داشته باشید که این تفاوت درآمدها به میزان سابقه کاری، تجربه و تخصص افراد، حوزه های مختلف کاری، نوع شرکت، شهر محل کار و …. بستگی دارد.
تحقیق بالا روی شاغلانی که در استخدام شرکت یا سازمانی (اعم از دولتی یا خصوصی) می باشند، صورت گرفته است. در مورد افرادی که کارآفرین هستند و کار مستقلی در حوزه تخصصی شان، راه اندازی کرده اند، شرایط متفاوت است و آنها با توجه به میزان فعالیت، تخصص، تلاش و پشتکارشان، درآمدهای متفاوتی دارند.
درآمد این شغل در برخی از کشورهای جهان عبارتند از :
آمریکا – متوسط درآمد سالانه این شغل در سال 2012، 66.800 دلار می باشد.
استرالیا- متوسط درآمد سالیانه این شغل حدودا معادل 71.000 دلار آمریکا (قبل از کسر مالیات) می باشد.
شخصیت های مناسب این شغل
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، علایق، مهارت ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و … برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی های شخصیتی می باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی های منحصربه فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.
به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ های شخصیتی ای که برای این شغل معرفی می شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.
